انوشیروان روحانی در یکم مرداد ۱۳۱۸ خورشیدی در رشت به دنیا آمد. پدرش رضا روحانی مهندس کشاورزی، در استان گیلان بود.
خانواده پدری انوشیروان فرهنگی و اهل موسیقی بودند، و پدرش در نواختن ویولن و سرودن شعر تجربیات زیادی داشت. ازجمله پدر بزرگ او ملقب به «روحانی موید» که اهل قلم بود و چندین کتاب مختلف هم به رشته نگارش درآورد اما در عین حال به دلیل اعتقادات مذهبی خاص آن روزگار چندان تمایل نداشت که فرزندانش به صورت حرفه ای به هنر، از جمله موسیقی بپردازند.
به همین دلیل از ورود فرزندش رضا روحانی به عرصه موسیقی جلوگیری کرد، اما او همچنان علاقه زیادی به این هنر داشت.
پس از سه سال و خاتمه مأموریت پدر انوشیروان در رشت، به اتفاق خانواده به تهران آمدند و در همان سال ملودیکایی برای او خریداری کردند.
کریم فکور شاعر، ترانه سرا و روزنامه نگار مطرح پیش از انقلاب بود
انوشیروان در سن ۶ سالگی و با راهنمایی پدر،با نت آشنا شده ودر هنرستان موسیقی ثبت نام کرد و همان سال اولین تانگوی خود را به نام «تانگوی مامانی» ساخت.
در هنرستان موسیقی، «جواد معروفی» ، «روح الله خالقی» و سایر استادان آموزش او را بر عهده گرفتند.
از این تاریخ به بعد مدارج ترقی را به سرعت طی کرد و به جهت آشنایی پدرش با «عباس شاپوری» به رادیو راه یافت.
در اولین جلسه‌ای که جهت اجرای برنامه کودک به رادیو دعوت شد، اما به علت خردسالی، «صبحی مهتدی» مجری برنامه و قصه گوی شهیر، او را روی صندلی گذاشت تا سازش به میکروفن نزدیک شود. او تنها هفت سال سن داشت .
در سن ۹ سالگی با راهنمایی‌های پدر و پیشرفت چشم گیرش به دعوت «اسماعیل مهرتاش» سرپرست «جامعه باربد» برنامه‌هایی اجرا کرد که از سوی مهرتاش و مدعوین مورد تشویق قرار گرفت.
ودر سن ۱۵ سالگی عضو روزمزد رادیو شد .
در سال ۱۳۴۷ همزمان با تحصیل موسیقی گواهینامه خلبانی خود را نیز دریافت کرد.
سال عکس ۱۳۶۸ حاضران در تصویر به ترتیب: اردشیرروحانی،حسن گلنراقی،علی تابش،انوشیروان روحانی،ناصرملک مطیعی،شاهرخ نادری
روحانی بیش از ۲۵ سال نداشت که عضو شورای موسیقی رادیو شد و تا آخرین سالی که در آن سازمان فعالیت داشت، این سمت را عهده‌دار بود. او از ابتدا آغاز کار برنامه «گلها» در رادیو با این برنامه همکاری داشت و رهبرارکستر شماره ۴ آن بود.
انوشیروان تحصیلات موسیقی خود را در «هنرستان عالی موسیقی» یکی از معروف ترین هنرستان های ایران که بسیاری از بزرگان موسیقی ایران در آن تحصیل کردند، تا مرحله فارغ التحصیلی ادامه داد و در رشته نوازندگی پیانو سال ۱۳۳۷ فارغ‌التحصیل شد.
استاد بنام ارگ و پیانو تحصیلات تکمیلی خود را در کنسرواتوار پاریس ادامه داد و در ۱۳۴۶ خورشیدی عضو رسمی انجمن آهنگسازان فرانسه شد.
عباس شاپوری آهنگساز و نوازنده ویولون
او همکاری حرفه ای خود را به عنوان نوازنده در ارکستر «عباس شاپوری»آغاز کرد و این همکاری قطعا تاثیرات زیادی در تصنیف سازی روحانی داشت .
اولین آهنگش را بنام «اسرار ساز» با کلام «کریم فکور» در ۲۱ سالگی ساخت, که با صدای «پوران» اجرا شد.
اما شهرت انوشیروان در عرصه تصنیف سازی برای آهنگ «پرستوی من» با سروده زیبا «نواب صفا» بود.
آشنایی و همکاری انوشیروان با نواب صفا ترانه سرای برجسته ایران، آغاز فصل جدیدی از ترانه سازی در زندگی او و همچنین در تاریخ فرهنگ و هنر کشور ایران بود.
نواب صفا شاعر
انوشیروان روحانی
نخستین جایزه جهانی را در ۱۹۶۷ میلادی به خاطر اجرای فرانسوی قطعه «سلطان قلب ها» در فستیوال آوازی اسپانیا به دست آورد.
او همچنین سال ها بعد با همکاری ارکستر سمفونیک چک، آلبومی با عنوان love melodies را تولید کرد و در اواخر ۲۰۰۳ میلادی ترانه ای تحت عنوان may be I may be you را برای گروه معروف اسکورپیوز ساخت که در آلبومی با عنوان unbreakable توسط شرکتی فرانسوی روانه بازار شد و این قطعه مدت ها جزو قطعات پرفروش دنیا قرارگرفت.
روحانی در سال‌های اخیر به عنوان آهنگساز با ارکسترهای معروف جهان همکاری نزدیک دارد، که نشان دهنده تسلط او بر سبک‌های جهانی موسیقی از جمله موسیقی کلاسیک است.
سال عکس ۱۳۷۰ حاضران در عکس به ترتیب:ناصر ملک مطیعی ،اتوشیروان روحانی،علی تابش،سیاووش زندگانی،نصرت الله وحدت،ناصرمسعودی،شاهرخ نادری،حسن گلنراقی ،تورج نگهبان،احمدقدکچیان،مجیدمحسنی،همایون خرم،حمیدقنبری
انوشیروان روحانی و اردشیر،شهرداد و شهریار روحانی
انوشیروان روحانی در سال ۱۳۵۰ به هزینه شخصی در روستای «کلشتر» واقع در شهر رودبار استان گیلان که گفته میشود زادگاه مادری انوشیروان است ، مدرسه ای احداث نمود.
انوشیروان سه برادر با نام‌های اردشیر، شهرداد، شهریار دارد که آنها نیز در زمینه موسیقی فعالیت می‌کنند.
اردشیر معلم پیانو است. شهرداد روحانی آهنگساز و رهبر ارکستر است و بیشتر آهنگ‌های انوشیروان را تنظیم کرده و شهریار فارغ‌التحصیل مدرسه موسیقی «وین» و یکی از چهره‌های شناخته‌شده موسیقی نوین ایران است.
در ۱۳۴۱ خورشیدی با «گیتی دریابیگی» ازدواج کرد که ثمره آن سه فرزند هنرمند به نام های ندا، نوا و رضا است؛ ندا نوازنده پیانوی کلاسیک بوده و در این زمینه به امر تدریس اشتغال دارد نوا در رشته کارگردانی سینما تحصیل کرده است. رضا هم فارغ التحصیل رشته موسیقی از دانشگاه هانوور آلمان است و به خصوص در زمینه موسیقی کلاسیک، جاز و موسیقی فیلم تبحر دارد.
فردین و انوشیروان روحانی سلطان قلبها
انوشیروان روحانی در میان چند صد اثر موسیقیایی خود از ترانه و موسیقی فیلم گرفته تا قطعات بلند کلاسیک غربی به ابتکاراتی در کار آهنگسازی و نوازندگی دست زده است.
هنگامی که کارخانه «یاماها» ارگی همراه با ریتم به بازار عرضه کرد، روحانی با هزینه‌ای زیاد این ساز را به ایران برد و چند آهنگ ماندگار ویژه این ساز ساخت و به تنهایی نواخت و ضبط کرد.
انوشیروان روحانی و اصغر فرهادی
«اصغر فرهادی» در مصاحبه‌ای از علاقه خود به آهنگ سلطان قلبها گفت و اینکه به همین دلیل از این آهنگ در فیلم «شهر زیبا» استفاده کرد.
انوشیروان روحانی و ناصر مسعودی
محمدرضا شجریان، بیژن مرتضوی و انوشیروان روحانی
رضا روحانی و انوشیروان روحانی
انوشیروان روحانی و برادران
اگر از این چهار برادر گیلانی الاصل که سهم بسزایی در اعتلای موسیقی ایران و جهان داشتند و دارند ،قدردانی و سپاسگزاری نکنیم در حق آنها و موسیقی ایران و جهان نهایت ناسپاسی را کرده‌ایم.
آقایان اردشیر روحانی (مدرس پیانو)
شهرداد روحانی(آهنگساز و رهبر ارکستر)
انوشیروان روحانی (اهنکساز و نوازنده ارگ ،پیانو و اکاردئون)
شهریار روحانی فارغ‌التحصیل مدرسه موسیقی وین و از چهره های نوین ایران)
